JavaScript const İfadesi: Sabit Değer Tanımlama

JavaScript’te değişken tanımlamak için kullanılan üç temel anahtar kelime vardır: var, let ve const. Bunlar arasında const, sabit (constant) değerler tanımlamak için kullanılır. Tanımlandığı değer bir kez atandıktan sonra değiştirilemez. Bu, özellikle uygulamalarda sabit kalması gereken veriler için idealdir.

const İfadesi Nedir?

const, adından da anlaşılacağı gibi, bir sabit (constant) tanımlamak için kullanılır. Bir kez değer atandıktan sonra bu değer değiştirilemez. Ancak const ifadesi ile tanımlanan nesnelerin ve dizilerin içeriği değiştirilebilir.

const pi = 3.14159;
console.log(pi); // 3.14159

// pi'yi yeniden atamaya çalışmak hata verir
pi = 3.14; // TypeError: Assignment to constant variable.

Yukarıdaki örnekte, pi adında bir sabit oluşturduk ve bu sabit bir kez tanımlandıktan sonra değeri değiştirilemediği için ikinci atama bir hata üretir.

const Kullanımıyla İlgili Önemli Noktalar

1. Blok Düzeyinde Kapsam (Block Scope)
   const, blok düzeyinde bir kapsam (scope) oluşturur. Yani bir if, for veya herhangi bir kod bloğu içinde tanımlandığında, sadece o blok içinde erişilebilir.

if (true) {
    const x = 10;
    console.log(x); // 10
}
console.log(x); // ReferenceError: x is not defined

Yukarıdaki örnekte, x sadece if bloğu içinde tanımlıdır. Dışarıda bu değişkene erişmeye çalışmak hata verecektir.

Değer Atama Zorunluluğu
const ile tanımlanan bir değişkene, tanımlandığı anda bir değer atanması zorunludur. Değersiz bir const tanımlaması yapılamaz.

const y; // SyntaxError: Missing initializer in const declaration

Nesne ve Dizilerde Değişiklik Yapılabilir
const ile tanımlanan nesneler ve diziler, sabitlenmiş olsalar bile içerikleri değiştirilebilir. Yani, nesne veya dizi referansı sabitlenmiştir, ancak içindeki verilere müdahale edilebilir.

const person = { name: "Ali", age: 25 };
person.age = 26; // Bu geçerlidir.
console.log(person); // { name: "Ali", age: 26 }

Aynı durum diziler için de geçerlidir:

const colors = ["red", "green", "blue"];
colors.push("yellow"); // Bu geçerlidir.
console.log(colors); // ["red", "green", "blue", "yellow"]

Yeniden Atama Yapılamaz
Bir const değişkenine yeni bir değer atamaya çalışmak bir hata üretir. Ancak yukarıda gösterildiği gibi nesneler ve dizilerde içerik değişiklikleri yapılabilir.

const name = "Ahmet";
name = "Mehmet"; // TypeError: Assignment to constant variable.

const Ne Zaman Kullanılmalı?

const, sabit kalması gereken değerleri tanımlamak için kullanılır. Örneğin, matematiksel sabitler, API anahtarları veya uygulamanın genelinde değişmemesi gereken değerler const ile tanımlanabilir. Kodunuzu daha güvenilir ve tutarlı hale getirmek için, değişmeyecek tüm verilerde const kullanmak iyi bir uygulamadır.

Sonuç

JavaScript’te const, bir kez atandıktan sonra değeri değiştirilemeyen sabitler oluşturmak için kullanılır. Blok düzeyinde kapsam sağlar ve nesne/dizi içerikleri değiştirilebilir olsa bile referanslarının sabit kalması sağlanır. Bu özellik, güvenilir ve tutarlı kod yazmaya yardımcı olur. Sabit kalması gereken verileri tanımlamak için const kullanmak, kodun daha okunabilir ve yönetilebilir olmasını sağlar.