JavaScript ile Dizeler (Strings): Temel Metin İşlemleri ve Sık Kullanılan Özellikler

JavaScript’te dizeler, metinlerle çalışmak için kullanılan veri türleridir ve birçok işlemi kolayca yapmanızı sağlar. Dize işlemleri web geliştirmede çok kullanılır, çünkü kullanıcı girdileri, API yanıtları ve çeşitli metin manipülasyonları sıkça gerçekleşir. Bu yazıda, JavaScript ile dizeler üzerinde yapabileceğiniz temel işlemler ve sık kullanılan dize özelliklerine değineceğiz.

JavaScript’te Dize Tanımlama Yöntemleri

JavaScript’te dizeler üç farklı şekilde tanımlanabilir:

• Tek tırnak ('...')
• Çift tırnak ("...")
• Backtick (`...`) – ES6 ile gelen ve dize interpolasyonu (değişken ekleme) yapmaya imkan tanıyan yöntem.

Örnek:

let dize1 = 'Merhaba';
let dize2 = "JavaScript Dünyası";
let dize3 = `Değer: ${dize1} ve ${dize2}`;
console.log(dize3); // "Değer: Merhaba ve JavaScript Dünyası"

JavaScript Dizelerde Karakter ve Parça İşlemleri

Dizelerdeki karakterlere erişmek ve metnin belirli bölümlerini almak için çeşitli yöntemler bulunur.

1. charAt() ve charCodeAt(): Belirli Karaktere Erişme

charAt(), dizenin belirli bir konumundaki karakteri döndürür; charCodeAt() ise bu karakterin ASCII kodunu verir.

let dize = "JavaScript";
console.log(dize.charAt(0)); // "J"
console.log(dize.charCodeAt(0)); // 74

2. slice(), substring() ve substr(): Dizeyi Bölme

Dizenin bir bölümünü almak için slice(), substring() ve substr() fonksiyonları kullanılır.

let dize = "JavaScript String Metodları";
console.log(dize.slice(0, 10)); // "JavaScript"
console.log(dize.substring(11, 17)); // "String"
console.log(dize.substr(0, 10)); // "JavaScript"

Not: substr() metodu artık daha az kullanılır, slice() ve substring() daha yaygın tercih edilir.

JavaScript ile Dize İçeriklerini Değiştirme

1. toUpperCase() ve toLowerCase(): Büyük/Küçük Harf Dönüşümü

Dizeleri tamamen büyük veya küçük harfe dönüştürmek için toUpperCase() ve toLowerCase() kullanılır.

let dize = "JavaScript";
console.log(dize.toUpperCase()); // "JAVASCRIPT"
console.log(dize.toLowerCase()); // "javascript"

2. replace() ve replaceAll(): Belirli Karakter veya Kelimeyi Değiştirme

Bir dizedeki belirli bir karakter veya kelimeyi değiştirmek için replace() kullanılır; replaceAll() ise tüm eşleşenleri değiştirir.

let dize = "JavaScript String İşlemleri";
console.log(dize.replace("JavaScript", "JS")); // "JS String İşlemleri"
console.log(dize.replaceAll(" ", "-")); // "JavaScript-String-İşlemleri"

JavaScript ile Dize Uzunluğunu ve İçeriğini Kontrol Etme

Dize uzunluğunu almak ve dize içinde arama yapmak için kullanılacak bazı yöntemler:

1. length Özelliği

Bir dizenin kaç karakter içerdiğini öğrenmek için length özelliğini kullanabilirsiniz.

let dize = "JavaScript";
console.log(dize.length); // 10

2. indexOf() ve lastIndexOf(): Aranan Karakterin Konumunu Bulma

Bir karakterin veya kelimenin dizenin içinde olup olmadığını bulmak için indexOf() veya son geçtiği yeri bulmak için lastIndexOf() kullanılır.

let dize = "JavaScript ile JavaScript öğrenin";
console.log(dize.indexOf("JavaScript")); // 0
console.log(dize.lastIndexOf("JavaScript")); // 17

3. includes(), startsWith() ve endsWith()

Bir dizenin belirli bir karakter veya kelimeyle başlayıp başlamadığını veya içinde belirli bir karakter olup olmadığını kontrol etmek için includes(), startsWith() ve endsWith() kullanılır.

let dize = "JavaScript öğrenmek eğlenceli";
console.log(dize.includes("öğrenmek")); // true
console.log(dize.startsWith("Java")); // true
console.log(dize.endsWith("eğlenceli")); // true

JavaScript ile Çok Satırlı ve Dinamik Dizeler Oluşturma

ES6 ile birlikte gelen backtick ( ... ) ile çok satırlı metinler oluşturmak mümkün oldu.

let isim = "Ahmet";
let mesaj = `Merhaba ${isim},
JavaScript öğrenmeye hoş geldin!`;
console.log(mesaj);

Bu özellik, hem çok satırlı dizeler oluşturmayı sağlar hem de dinamik olarak değişken eklemeye imkan tanır.

JavaScript ile Dizeleri Parçalara Ayırma ve Birleştirme

1. split(): Dizeyi Ayırarak Diziye Çevirme

split() metodu ile bir dizeyi belirli bir karaktere göre bölerek dizi haline getirebilirsiniz.

let dize = "JavaScript String Metodları";
let kelimeler = dize.split(" ");
console.log(kelimeler); // ["JavaScript", "String", "Metodları"]

2. concat() ve + Operatörü: Dizeleri Birleştirme

İki veya daha fazla dizeyi birleştirmek için concat() metodunu veya + operatörünü kullanabilirsiniz.

let dize1 = "JavaScript ";
let dize2 = "Öğrenin!";
console.log(dize1.concat(dize2)); // "JavaScript Öğrenin!"
console.log(dize1 + dize2); // "JavaScript Öğrenin!"

JavaScript Dizeler ile İlgili Sık Yapılan Hatalar ve Çözümler

• undefined veya null hatası: length veya charAt gibi metodları kullanmadan önce dize değişkeninin tanımlı olduğundan emin olun.
• Büyük/küçük harf uyumsuzluğu: Aramalar sırasında büyük/küçük harf uyumsuzluklarından kaçınmak için toLowerCase() veya toUpperCase() kullanabilirsiniz.

JavaScript ile dizeler üzerinde yapabileceğiniz işlemler oldukça çeşitlidir. Bu metodları kullanarak metinlerinizi etkili bir şekilde yönetebilir, dinamik içerikler oluşturabilir ve kullanıcı girdileriyle etkileşime geçebilirsiniz.